Het begon met een oproep om mensen te betrekken bij het project bij het co-creatietraject.
Ideeën ontwikkeld in co-creatie
De Bouwcampus faciliteerde een co-creatietraject voor enthousiaste deskundigen met uiteenlopende achtergronden. Het doel was om tot innovatieve, toekomstbestendige, duurzame ideeën en perspectieven te komen voor de toekomst van de Noordersluis waar Rijkswaterstaat alleen niet op zou komen. De zoektocht reikte verder dan de Noordersluis. Er is gekeken naar functies van het hele sluizencomplex en kansen voor het hele Noordzeekanaalgebied, breder dan alleen technische oplossingen.
Formatie van teams
Na het verkennen en verrijken van ideeën zijn teams geformeerd die een perspectief voor de toekomst van de Noordersluis hebben uitgewerkt. Op 10 september 2019 presenteerden vijf teams hun perspectief aan Bob Demoet, hoofdingenieur-directeur Rijkswaterstaat West-Nederland Noord.
Perspectieven
Het co-creatietraject
Tijdens de eerste bijeenkomst introduceerden we de casus en het co-creatietraject. We zijn door het gebied gevaren en samen op zoek gegaan naar innovatieve, toekomstbestendige, duurzame opties. De tweede bijeenkomst stond in het teken van ideeën ophalen en teams formeren. Er zijn maar liefst zes teams gevormd die hun idee verder zijn gaan uitwerken en deze op de derde bijeenkomst hebben gepresenteerd. Tijdens de oogstbijeenkomst hebben uiteindelijk vijf teams een slotpresentatie gegeven aan Rijkswaterstaat.
Co-creatie is een vorm van samenwerking waarbij alle deelnemers invloed hebben op het proces en het resultaat van dit proces. Coaches van De Bouwcampus begeleiden dit gestructureerde maar creatieve proces. Zij creëren ruimte om te experimenteren en samen te zoeken naar innovatieve oplossingen. Experts uit verschillende werkvelden komen bij elkaar op basis van vrijwilligheid, passie en intrinsieke motivatie. Voorwaarden voor co-creatie zijn gelijkwaardigheid, vertrouwen en de bereidheid om inzichten te delen, open en transparant.
Hoe verder?
Meer dan 100 mensen gaven enthousiast gehoor aan de oproep om mee te denken over de toekomst van de Noordersluis. Het traject heeft een scala aan mooie ideeën opgeleverd die nu voor een deel verder uitgewerkt gaan worden. Een rijke oogst aan ideeën waar Rijkswaterstaat alleen niet op zou zijn gekomen. Rijkswaterstaat begon het co-creactietraject met de gedachte toe te werken naar één idee voor de Noordersluis. Gaandeweg het traject kwamen we er samen achter dat er meerdere relevante en waardevolle ideeën werden ontwikkeld. Niet alleen voor het sluizencomplex, maar mogelijk ook voor andere plekken op het Rijkswaterstaat- areaal.
Alle ideeën zijn nu samengevat en geanalyseerd in een eindrapport waarbij per idee vervolgstappen zijn benoemd. In de zomer van 2020 is het eindrapport aangeboden aan het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat, dat de conclusies en aanbevelingen heeft omarmd. Bij sommige vervolgstappen is Rijkswaterstaat zelf aan zet, bij andere ligt de bal bij de initiatiefnemers.
Een aantal ideeën uit het co-creatietraject wordt nu verder onderzocht. Zo wordt binnen het project Vervanging en Renovatie het idee onderzocht om de Noordersluis open te houden voor scheepvaart in plaats van de Middensluis, al dan niet met een extra deur om de kolk te kunnen verkleinen (‘Sneller, slimmer, schoner door de vernieuwde Noordersluis’). Ook wordt in dat project de mogelijkheid onderzocht om de Noordersluis te benutten om extra te spuien of een modulair gemaal in te plaatsen.
Het traject leverde ook ideeën op die wellicht op andere plekken kunnen worden ingezet: het WaterLab, de Canal Cleaner en het idee om energie op te wekken uit water (Be-spaarsluis). Het is aan de initiatiefnemers van deze ideeën om hiervoor met hulp van Rijkswaterstaat haalbaarheidsonderzoeken uit te voeren naar de mogelijkheden om de ideeën elders te ontwikkelen. Bij de ideeën Noordersluis Beweegt en Warmtehub zagen Rijkswaterstaat en het ministerie onvoldoende aanknopingspunten bij de taken en ambities om daar zelf verdere stappen in te zetten.